Podróżując po Polsce i Ukrainie długo szukaliśmy prawd dotyczących Wołynia. Czytaliśmy opracowania naukowe i prasę. Wypytywaliśmy o liczby, o zdarzenia, przyczyny i powody. Odpowiedzi szukaliśmy u historyków w obu krajach. A na podstawie ich opinii skonstruowaliśmy zdania, które zamieszczamy poniżej. W końcu - mimo takiego planu - nie użyliśmy tych informacji w scenariuszu. Okazało się bowiem, że niemal każda - choćby wypowiedziana w najszczerszej intencji i z wiarą w jej prawdziwość jest tylko domniemaniem. Bo prawd znaleźliśmy tyle, ilu spotkaliśmy ludzi, ile przeczytaliśmy książek i tekstów prasowych.
SZACOWANA LICZA OFIAR RZEZI NA WOŁYNIU I W GALICJI WSCHODNIEJ TO WŚRÓD POLAKÓW OD 70 000 DO 200 000, A WŚRÓD UKRAIŃCÓW OD 3 000 DO 70 000.
DOWÓDCA ARMII KRAJOWEJ WE LWOWIE GENERAŁ KAZIMIERZ SAWICKI OD KOŃCA 1942 ROKU NEGOCJOWAŁ Z UPA. BYŁ JUŻ BLISKI POROZUMIENIA. WIOSNĄ 1943 ROKU NEGOCJACJE ZOSTAŁY ZERWANE.
JEDNA Z HIPOTEZ GŁOSI, ŻE POWODEM BYŁA PRESJA ZE STRONY ROSJAN. INNA, ŻE REZYGNACJA SAWICKIEGO BYŁA PROTESTEM PRZECIW PROPOZYCJI RZĄDU LONDYŃSKIEGO USTĘPSTW WOBEC UKRAIŃCÓW.
UKRAIŃCY UZNAJĄ DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE ZA CZAS OKUPACJI POLSKIEJ NA WOŁYNIU I W GALICJI WSCHODNIEJ
W 1941 ROKU NAZIŚCI DALI UKRAIŃCOM SŁUŻĄCYM W ICH POLICJI BROŃ I WŁADZĘ NAD POZOSTAŁYMI MIESZKAŃCAMI WOŁYNIA I GALICJI WSCHODNIEJ. W 1943 ROKU, GDY UKRAIŃSCY FUNKCJONARIUSZE ZBIEGLI DO UPA , NAZIŚCI PRZEKAZALI BROŃ I WŁADZĘ POLAKOM. GDY DOSZŁO DO TRAGICZNYCH WYDARZEŃ NIEMIECCY OKUPANCI BEZCZYNNIE JE OBSERWOWALI.
NA WOŁYNIU MIESZKAŁO 1 600 000 UKRAIŃCÓW. ODDZIAŁY UPA LICZYŁY TAM OKOŁO 20 000. WSZYSTKIE UDOWODNIONE MASOWE MORDY - OD PIERWSZEGO W II 1943 DO OSTATNIEGO W V 1945 ROKU - PRZEPROWADZIŁY ODDZIAŁY UPA.
W 1931 ROKU NA WOŁYNIU MIESZKAŁO:
- 1 418 000 PRAWOSŁAWNYCH (UKRAIŃCÓW)
- 346 000 KATOLIKÓW OBRZĄDKU RZYMSKIEGO (POLAKÓW)
W 1931 ROKU W GALICJI WSCHODNIEJ MIESZKAŁO:
- 2 847 844 GREKOKATOLIKÓW (UKRAIŃCÓW)
- 1 350 978 KATOLIKÓW OBRZĄDKU RZYMSKIEGO (POLAKÓW)
- 490 459 ŻYDÓW
LICZBA UKRIŃSKICH SZKÓŁ POWSZECHNYCH W POLSCE:
2558 W ROKU SZKOLNYM 1924/1925,
461 W ROKU SZKOLNYM 1937/1938.
UPA ZAWIERAŁA LICZNE POROZUMIENIA Z WOJSKAMI NIEMIECKIMI, NA PRZYKŁAD:
20 GRUDNIA 1943 W POWIECIE WŁODZIMIERSKO-WOŁYŃSKIM ROKU PODPISALI UKŁAD O WZAJEMNYM POWSTRZYMANIU ATAKÓW, BY WSPÓLNIE ZWALCZAĆ PARTYZANTKĘ RADZIECKĄ I POLSKĄ.
Z RĄK UPA GINĘLI TEŻ UKRAIŃCY. WEDŁUG POLSKICH HISTORYKÓW TYLKO ZA POMOC POLAKOM UPA ZABIŁO OD 380 DO 1 000 UKRAIŃCÓW.
DZIAŁANIA ISTRIEBITIELNYCH BATALIONÓW (SOWIECKIEJ POLICJI POMOCNICZEJ) NIE OGRANICZAŁY SIĘ DO SAMOOBRONY POLSKICH WSI PRZED NAPADAMI UPA. OD I 1944 DO KOŃCA LIPCA 1945, GDY SŁUŻYLI W NICH GŁÓWNIE POLACY, PRZEPROWADZIŁY 26 328 OPERACJI BOJOWYCH W CELU „LIKWIDACJI BAND” UKRAIŃSKICH:
ZABIŁY 11 193 OSOBY,
ARESZTOWAŁY 173 580 OSOBY.