Skocz do treści
Reżyserzy 2022 / Directors 2022
30.09.2022
Michał Borczuch

Michał Borczuch

reżyser szkicu Elise Wilk "Zniknięcia"

Michał Borczuch urodził się 2 VI 1979 r. w Krakowie.

Najpierw wybrał Wydział Grafiki na Akademii Sztuk Pięknych. Absolwent krakowskiej PWST na Wydziale Reżyserii. Zadebiutował “KOMPOnentami” Małgorzaty Owsiany, które zostały włączone do repertuaru Starego Teatru w 2005 r. Na studiach reżyserskich był asystentem Krystiana Lupy przy “Czarodziejskim flecie” Mozarta, którego premiera odbyła się w Theater an der Wien w 2006 r. Z Patricem Chéreau reżyser pracował rok w ramach stypendium The Rolex Mentor and Protégé Arts Initiative.

Trzykrotnie nominowany do Paszportów POLITYKI, najważniejszego tygodnika opiniotwórczego w Polsce. Kapituła Paszportów POLITYKI tak uzasadniała swój wybór: “wrażliwość, która pozwala stwarzać teatralne światy niezwykłe, nieoczywiste, zaskakujące, ale zawsze bardzo osobiste, a także unikatowa metoda pracy z aktorem, która owocuje jedynymi w swoim rodzaju kreacjami na granicy błazeństwa i dotkliwego obnażenia”. Michał Borczuch zapraszał do spektakli m.in. dzieci upośledzone społecznie i osoby autystyczne. “Lepiej tam nie idź” (2013) powstało m.in. przy udziale dzieci z Domu Dziecka w Szamocinie, które współtworzyły scenografię, światła i materiały audiowizualne do spektaklu. Dziecięca perspektywa posłużyła do opisu kapitalizmu polskich peryferiów. W “Paradiso” (2014) teatralny dialog między profesjonalnymi aktorami i amatorami z różnym spektrum autyzmu przerodził się w humanistyczną przypowieść zaskakującą nowatorstwem.

W 2007 r. zaczęto mówić o “aktorach Borczucha”. Marta Ojrzyńska w “Lulu” Franka Wedekinda wykreowała postać małoletniej prostytutki, bez epatowania patologiczną seksualnością. Borczuch po raz pierwszy w Polsce sięgnął po nieocenzurowaną wersję dramatu Wedekinda, ale zachował w spektaklu dystans wobec naturalistycznej opowieści. Krzysztof Zarzecki w “Werterze” (2009) stworzył rolę widma z epistolarnej powieści Goethego. Życiowa postawa romantycznego bohatera stała się ośmieszoną pustą pozą, ale jednocześnie egzystencjalnym doświadczeniem “człowieka bez właściwości” i outsidera naraz.

W 2009 r. Michał Borczuch wyreżyserował w Warszawie “Portret Doriana Graya” Oscara Wilde’a. Inspirujący się estetyką campu twórca sportretował współczesne pokolenie wielkomiejskich 30-latków. Zrealizowany w TR Warszawa spektakl miał być dowodem na powrót do formy jednej z najważniejszych polskich scen. W 2010 r. powstała “Metafizyka Dwugłowego Cielęcia” S. I. Witkiewicza. Aneta Kyzioł pisała wtedy w POLITYCE: “Jeśli >>Bzik tropikalny<< Grzegorza Jarzyny w tym samym teatrze przed 13 laty był portretem upadku świata wartości i narodzin chaosu, to >>Metafizyka dwugłowego cielęcia<< Michała Borczucha pokazuje następstwa tego procesu dla kolejnego pokolenia.”

Rok 2012 przyniósł debiut Michała Borczucha na deskach teatru Schauspielhaus w Duesseldorfie. Reżyser pokazał “Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” Swietłany Aleksijewicz, której bohaterkami są żołnierki walczące w butach na obcasach za ojczyznę. Do niemieckiego projektu reżyser po raz pierwszy zaprosił dramaturga Tomasza Śpiewaka. Owocami ich współpracy są m.in. “Zachodnie wybrzeże. Powrót na pustynię” Bernard-Marie Koltesa (2013) – spektakl obliczony na konsekwentne wybijanie widza z rytmu i przyzwyczajeń. We wcześniejszym “Hansie, Dorze i Wilku” (2012) Borczuch „przypuścił frontalny atak na ukształtowaną przez Zygmunta Freuda współczesną kulturę >>analizy<<” (Joanna Wichowska).

Jako stypendysta The Rolex Mentor and Protégé Arts Initiative (programu dla najzdolniejszych młodych artystów z całego świata) Borczuchowi udało się zbudować partnerską relację z Patricem Chéreau, francuskim reżyserem teatralnym i filmowym. Twórcy, różniący się w podejściu do tekstu i sposobie prowadzenia historii, znaleźli wspólny mianownik w dociekaniu natury i celu teatru jako sztuki. Pod koniec programu mentorskiego Borczuch, jako jeden z siedmiu wyselekcjonowanych twórców z całego świata, zaprezentował w Wenecji pierwsze przymiarki do spektaklu “Apokalipsa”, który miał później premierę w Nowym Teatrze w Warszawie (2014). Bohaterowie to Pier Paolo Pasolini, Oriana Fallaci i Kevin Carter – wybitni i jednocześnie małostkowi krytycy kultury i społeczeństwa, w którym żyli i umierali. Spektakl został nagrodzony Grand Prix na festiwalu Boska Komedia 2015.

W 2015 wyreżyserował “Fausta” opartego na tekście Goethego w Teatrze Polskim w Bydgoszczy. Główna idea związana z “niewidzialnością metafizycznych stanów” została wyrażona na scenie w relacji między profesjonalnymi aktorami i grupą niewidomych.
W 2015 roku zadebiutował w operze, reżyserując w Operze Narodowej w Warszawie “Requiem for an Icon” i “Voyagera”- dwie kameralne, współczesne opery młodych polskich kompozytorów.
W 2015 wyreżyserował “Dramaty Księżniczek” E. Jelinek w Mladinsko Theatre w Lubljanie. Pracuje w teatrach w Polsce (Warszawa, Kraków, Bydgoszcz, Wrocław) i za granicą (Monachium, Bazylea, Düsseldorf, Lubljana)
W 2016 roku powstał spektakl “Wszystko o mojej matce”- tytułem luźno nawiązujący do filmu Pedro Almodovara, a budujący historię z relacji dwóch synów Michała Borczucha i Krzysztofa Zarzeckiego o ich matkach, które zmarły na raka w 1986 i 1998 roku. Spektakl wielokrotnie nagradzany, min. Grand Prix festiwalu Boska Komedia 2016 i Grand Prix za wystawianie polskiej sztuki wspólczesnej.

W 2017 roku Michał Borczuch zadebiutował filmem fabularnym „Warany z Komodo” pokazywanym konkursowo na festiwalach DocLisboa w Portugalia w 2018 roku, oraz Al Este Film Festival w Peru, Argentynie oraz Columbią w 2019 roku

W 2021 roku w Nowym Teatrze w Warszawie powstał spektakl “Mieszkanie na Uranie” oparty esejach Paula B. Preciado, filozofa i aktywisty grup LGBTQ.
Reżyser ucieka od dużych narracji i tak zwanych „ważnych problemów”. Trzyma się obszarów codzienności, prywatności. Odsłania doświadczenia śmierci, słabości, samozniszczenia; pilnuje ironicznej perspektywy, dowierza raczej brzydocie niż pięknu, ale wystrzega się wszelkiego dogmatyzmu także w tej kwestii.

Reżyserzy 2022 / Directors 2022

Nasza strona internetowa używa plików „cookies” w celach statystycznych, oraz funkcjonalnych. Jeśli chcesz, możesz wyłączyć pliki „cookies” w ustawieniach swojej przeglądarki. Zmiana ustawień plików „cookies” może ograniczyć funkcjonalność serwisu. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj.